Nhận biết triệu chứng không dung nạp lactose ở trẻ giúp phụ huynh phát hiện sớm trong trường hợp con gặp chứng bệnh này. Từ đó, có biện pháp dự phòng và lựa chọn thực đơn phù hợp cho trẻ.
Không dung nạp lactose là tình trạng trẻ không tiêu hoá được đường lactose có trong sữa, gây ra triệu chứng tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng.
Chứng không dung nạp lactose không được coi là một bệnh, cũng không phải một tình trạng nghiêm trọng bởi có thể được kiểm soát hiệu quả thông qua chế độ ăn. Ngoài ra, chứng này xảy ra ở người trưởng thành nhiều hơn bởi lượng enzyme tiêu hoá đường lactose giảm đi khi lớn lên.
Triệu chứng không dung nạp Lactose ở trẻ em
Thông thường trong vòng 30 phút đến 2 giờ sau khi ăn, trẻ không dung nạp lactose sẽ có biểu hiện:
Buồn nôn, nôn trớ
Tiêu chảy nhiều lần/ ngày, phân lỏng nước, mùi chua, nhiều bọt
Đau bụng, chướng bụng làm trẻ quấy khóc khó chịu
Sôi bụng, trung tiện (xì hơi) nhiều
Hăm đỏ quanh hậu môn
Thực tế, những triệu chứng này hoàn toàn có thể nhầm lẫn với một số vấn đề bất kỳ về đường tiêu hoá. Hơn nữa, với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sẽ khó nhận biết hơn khi mà trẻ còn hạn chế về biểu đạt ngôn ngữ.
Vì vậy, cha mẹ có thể nhận dạng vấn đề không dung nạp lactose ở trẻ qua các biểu hiện đặc thù:
Phân lỏng và có mùi hôi: Do đường lactose không được tiêu hoá ở ruột non mà bị lên men (tiêu hoá bởi vi khuẩn) ở trực tràng nên phân của trẻ có thể có mùi như lên men.
Trẻ khóc hoặc khó chịu sau khi ăn sữa: Nếu sau khi ăn sữa trẻ tỏ ra nhõng nhẽo hay tỏ ra khó chịu, bụng đầy hơi cũng là một biểu hiện của việc trẻ không dung nạp lactose.
Nguyên nhân gây ra chứng không dung nạp lactose ở trẻ em là gì?
Hiểu biết về nguyên nhân sẽ giúp cha mẹ giảm thiểu các triệu chứng do chứng này gây ra ở trẻ. Trẻ không thể tiêu hoá lactose do sự thiếu hụt enzym lactase trong ruột. Sự thiếu hụt này có thể do:
Khi trẻ lớn dần lên, khi chế độ ăn ít phụ thuộc vào sữa hơn khiến cho lượng enzyme tiêu hoá sữa cũng giảm dần.
Sau khi mắc các bệnh về đường ruột như viêm ruột, phẫu thuật hoặc chấn thương ở ruột non cũng có thể khiến cho lactase suy giảm, dẫn đến tình trạng không dung nạp lactose.
Bẩm sinh: Thường do di truyền, nhưng trường hợp này rất hiếm gặp. Ngoài ra trẻ sinh non cũng có thể thiếu hụt lactase.
Vì vậy, để tránh trường hợp trẻ gặp các triệu chứng không nạp lactose, cha mẹ có cần lưu ý hạn chế cho trẻ sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa sau khi trẻ gặp vấn đề về đường ruột. Nếu trẻ đã gặp vấn đề không dung nạp thì nên cho trẻ ăn với lượng ít hơn, ăn cùng các thực phẩm khác và sử sụng các loại thức ăn khác có chứa lượng canxi dồi dào thay vì uống sữa.
Bên cạnh đó, ghi nhật ký thực phẩm để biết trẻ có phản ứng với loại thực phẩm nào, từ đó xây dựng thực đơn phù hợp cho trẻ.
Xét nghiệm chẩn đoán bất dung nạp Lactose ở trẻ em
Bất dung nạp lactose ở trẻ em không phải là tình trạng nghiêm trọng nhưng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Vì vậy, các xét nghiệm chẩn đoán là cần thiết để xác định chính xác tình trạng, từ đó có chế độ phù hợp cho trẻ.
Tình trạng không dung nạp lactose không quá phổ biến ở trẻ em. Nhưng nếu trẻ gặp triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy sau khi uống sữa hoặc ăn và uống các sản phẩm từ sữa, bác sĩ có thể nghi ngờ trẻ gặp vấn đề không dung nạp lactose.
Một số chỉ định dưới đây bác sĩ có thể đưa ra để kiểm tra tình trạng này của trẻ. Các xét nghiệm này nhằm đo mức độ hoạt động của enzyme lactase trong cơ thể.
Xét nghiệm chẩn đoán không dung nạp lactose
Thăm khám lâm sàng
Trước hết bác sĩ sẽ khám lâm sàng cho trẻ, khai thác cẩn thận tiền sử có hỗ trợ chế độ ăn kiêng hoặc chế độ ăn không có lactose.
Đồng thời bác sĩ sẽ khai thác các biểu hiện không dung nạp lactose như tiêu chảy, đầy hơi sau khi uống sữa và ăn thực phẩm từ sữa hay có cả thêm các triệu chứng khác như phát ban, thở khò khè, hoặc các triệu chứng phản vệ khác để phân biệt với triệu chứng về dị ứng sữa.
Xét nghiệm không dung lạp lactose
Một số phép thử dưới đây có thể được chỉ định để xác định tình trạng không dung nạp lactose. Tuỳ thuộc vào độ tuổi của trẻ mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thử nghiệm nào.
Kiểm tra khí hydro qua hơi thở
Xét nghiệm khí hydro qua hơi thở (còn được gọi là kiểm tra lactose trong hơi thở) là đo lượng hydro trong hơi thở của trẻ sau khi uống đồ uống có nhiều lactose.
Trước tiên trẻ sẽ được cho uống 50g lactose. Lactose không được tiêu hóa sẽ được vi khuẩn lên men và sinh ra khí hydro. Khí này được đo bằng máy đo hơi thở sau 2, 3 và 4 giờ sau khi uống.
Nếu trẻ không tiêu hóa hoàn toàn lactose, bài kiểm tra hơi thở hydro sẽ cho thấy lượng hydro trong hơi thở cao hơn bình thường.
Kiểm tra độ axit của phân
Thử nghiệm này thường được thực hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Phép thử sẽ đo lượng axit lactic trong mẫu phân. Axit lactic tích tụ khi vi khuẩn trong ruột lên men đường lactose khó tiêu.
Nghiệm pháp dung nạp lactose
Người bệnh sẽ được dùng lactose đường uống (1,0 đến 1,5 g/kg cân nặng cơ thể). Đường huyết thanh được đo trước khi uống và tiếp theo trong khoảng thời gian 60 và 120 phút sau đó.
Bệnh nhân không dung nạp lactose bị tiêu chảy, chướng bụng và khó chịu trong vòng 20 đến 30 phút và nồng độ đường huyết của họ không tăng lên > 20 mg/dL (< 1.1 mmol/L) so với mức ở lần khám ban đầu.
Khi đã chẩn đoán được trẻ không dung nạp lactose, việc điều chỉnh chế độ ăn là rất quan trọng để đảm bảo trẻ được phát triển khoẻ mạnh. Cha mẹ cần tránh cho trẻ sử dụng hoặc sử dụng ít sữa và các thực phẩm từ sữa, tuỳ thuộc vào tình trạng không dung nạp của trẻ. Cha mẹ có thể thảo luận với bác sĩ để có chế độ phù hợp nhất cho con.
Hoặc ba mẹ có thể liên hệ Phòng khám chuyên Khoa Nhi- Tai Mũi Họng Pharmakids qua số Hotline HOTLINE:0899 766 566 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY để được bác sĩ tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.