Thời điểm giao mùa từ xuân sang hè mang đến sự thay đổi rõ rệt về thời tiết. Nhiệt độ tăng dần, độ ẩm có xu hướng cao hơn, kèm theo những cơn mưa rào bất chợt. Sự thay đổi thất thường này tạo điều kiện thuận lợi cho các loại virus, vi khuẩn và nấm phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là các tác nhân gây bệnh đường hô hấp. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
"Điểm danh" 5 bệnh tai mũi họng thường gặp khi giao mùa:
Viêm mũi họng cấp tính (Cảm lạnh thông thường): Đây là bệnh lý phổ biến nhất trong giai đoạn giao mùa. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến niêm mạc đường hô hấp dễ bị tổn thương, tạo điều kiện cho virus xâm nhập. Thông thường có các triệu chứng như sổ mũi (từ trong, loãng đến đặc, có màu vàng hoặc xanh), nghẹt mũi, ho khan hoặc có đờm, hắt hơi liên tục, đau họng nhẹ, đôi khi kèm theo sốt nhẹ và quấy khóc. Mặc dù thường tự khỏi sau vài ngày, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm tai giữa, viêm phế quản.
Viêm tai giữa: Bệnh lý này đặc biệt đáng lo ngại ở trẻ nhỏ, nhất là trẻ dưới 3 tuổi. Cấu trúc vòi nhĩ của trẻ ngắn, rộng và nằm ngang hơn so với người lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và dịch từ mũi họng di chuyển lên tai giữa gây viêm nhiễm. Các triệu chứng điển hình bao gồm đau tai (trẻ thường gãi tai, kéo tai, quấy khóc nhiều hơn, đặc biệt là vào ban đêm), chảy mủ tai (khi màng nhĩ bị vỡ), sốt, khó ngủ, biếng ăn, và có thể kèm theo nghe kém. Viêm tai giữa nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như thủng màng nhĩ, viêm xương chũm, thậm chí ảnh hưởng đến thính lực của trẻ.
Viêm amidan và viêm họng liên cầu khuẩn: Thời tiết ẩm ướt cũng là môi trường lý tưởng cho các loại vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, phát triển mạnh mẽ. Viêm amidan và viêm họng do liên cầu khuẩn gây ra thường có các triệu chứng rầm rộ như đau rát họng dữ dội, khó nuốt, sốt cao đột ngột, amidan sưng to có mủ trắng hoặc vàng, sưng hạch cổ. Điều đáng lo ngại là viêm họng liên cầu khuẩn nếu không được điều trị bằng kháng sinh đúng phác đồ có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như thấp tim, viêm cầu thận. Do đó, việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.
Viêm VA (Vòm họng): VA là tổ chức lympho nằm ở vòm họng, đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch của trẻ. Tuy nhiên, khi thời tiết thay đổi, VA dễ bị viêm và phì đại, đặc biệt ở trẻ có cơ địa dị ứng hoặc thường xuyên mắc các bệnh đường hô hấp trên. Viêm VA gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi kéo dài, thở bằng miệng (đặc biệt là vào ban đêm), ngủ ngáy to, khụt khịt mũi, chảy mũi sau xuống họng, giọng nói bị nghẹt. Tình trạng viêm VA kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng như viêm tai giữa tái phát, rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, thậm chí ảnh hưởng đến sự phát triển khuôn mặt của trẻ.
Viêm mũi dị ứng: Thời điểm giao mùa cũng là lúc các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, nấm mốc phát triển mạnh mẽ. Trẻ có cơ địa dị ứng dễ bị kích ứng và bùng phát các triệu chứng viêm mũi dị ứng như hắt hơi liên tục thành tràng, chảy mũi trong, ngứa mũi, nghẹt mũi, ngứa mắt, chảy nước mắt. Viêm mũi dị ứng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.
"Bỏ túi" những biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
Để bảo vệ trẻ khỏi "sự tấn công" của các bệnh tai mũi họng trong thời điểm giao mùa, cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến các biện pháp phòng ngừa sau:
Giữ ấm cho trẻ: Tránh để trẻ bị lạnh đột ngột, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi hoặc sau khi ra mồ hôi. Mặc quần áo thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt, nhưng vẫn đảm bảo đủ ấm khi trời se lạnh.
Vệ sinh cá nhân cho trẻ: Dạy trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Hướng dẫn trẻ cách che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
Vệ sinh mũi họng hàng ngày: Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ hàng ngày, đặc biệt sau khi trẻ đi học hoặc đi chơi về. Khuyến khích trẻ súc miệng bằng nước muối ấm hoặc dung dịch súc miệng phù hợp để giữ cho họng sạch sẽ.
Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ: Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, giữ cho không gian sống thông thoáng, sạch sẽ. Hạn chế nuôi thú cưng nếu trẻ có tiền sử dị ứng.
Tăng cường sức đề kháng cho trẻ: Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ vitamin và khoáng chất. Khuyến khích trẻ vận động thể chất phù hợp với lứa tuổi. Đảm bảo giấc ngủ đủ và sâu cho trẻ.
Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm: Khói thuốc lá và không khí ô nhiễm có thể gây kích ứng đường hô hấp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người, đặc biệt là khi có dịch bệnh: Đây là nơi dễ lây lan các bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả các bệnh tai mũi họng.
Tiêm phòng đầy đủ: Tuân thủ lịch tiêm chủng cho trẻ theo khuyến cáo của Bộ Y tế để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?
Mặc dù nhiều bệnh tai mũi họng ở trẻ có thể tự khỏi, nhưng cha mẹ cần đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu sau:
Sốt cao trên 38.5°C và không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt.
Trẻ quấy khóc nhiều, bỏ ăn, bỏ bú.
Khó thở, thở nhanh, thở khò khè, rút lõm lồng ngực.
Đau tai dữ dội, chảy mủ tai.
Đau họng nhiều, khó nuốt, sưng hạch cổ.
Sổ mũi kéo dài trên 10 ngày không đỡ hoặc có dấu hiệu nặng hơn.
Ho nhiều, ho có đờm đặc, ho ra máu.
Các triệu chứng bất thường khác khiến cha mẹ lo lắng.
Việc thăm khám sớm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Thời điểm giao mùa sang hè tiềm ẩn nhiều nguy cơ mắc các bệnh tai mũi họng ở trẻ. Bằng việc trang bị kiến thức về các bệnh thường gặp, nhận biết sớm các dấu hiệu và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, cha mẹ có thể chủ động bảo vệ sức khỏe đường hô hấp cho con yêu. Mọi thắc mắc về Tai - Mũi - Họng, vui lòng liên hệ Phòng khám chuyên khoa nhi Pharmakids hoặc qua số hotline: 0899 766 566 để được hỗ trợ..